KABLO ve METAL GERİ DÖNÜŞÜM

Kablo Geri Dönüşümü

Bilinen kablo türlerinin birçoğu hem kaplandıkları plastik (genellikle PVC ve polietilen) ve kauçuk malzemesi açısından hem de akımı taşıyan bakır, gümüş, çelik, pirinç, kalay vb. teller açısından geri dönüştürülebilir özelliktedir.

Telefon kabloları, güç kabloları, faks makinelerine, fotokopi makinelerine, tarayıcılara, çizim yapan cihazlara, televizyonlara, dvd oynatıcılara, uydu alıcılarına, beyaz ev eşyalarına, serverlara, bilgisayarlara, müzik çalarlara ve her çeşit çevresel aygıtlarına ve yazıcılara ait kablolar, santral kabloları, yer altı hattına çekilen fiber optik kablolar, güç ünitelerindeki kablolar vb. birçok kablo teli ve dış kabuğu itibari ile uygun prosesler kullanılarak ayrıştırıldıktan sonra eritme sistemlerinden sonra yeniden kullanılabilinecek türden atıklardır.

Ayrıştırma işleminde birbirinden farklı yöntemler kullanılır. En çok kullanılan metot, metalin kauçuk ve plastikten kablo soyma makinesi ile soyularak ayrılmasıdır. Diğer bir yöntem ise kablonun öğütüldükten ya da biraz daha farklı bir proses olarak doğrandıktan sonra, özel makineler ile hava, titreşim ve yerçekimi sistemi kullanılarak ayrıştırılmasıdır.

Bir başka ayırma yöntemi de yakma işlemidir. Düşük sıcaklıklarda yakma yapıldığında dioksinler, furanlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, partikülar madde, kurşun, arsenik, selenyum ve kadmiyum gibi ağır metal grubundaki kirletici maddeler vb. rüzgar ve suyun taşıması ile yanmanın olduğu noktaya önemli derecede uzak bir bölgedeki havaya, suya ve (külle birlikte) toprağa karışır. Yüksek konsantrasyondaki kirleticiler insan ve çevre sağlığına ciddi ölçüde zarar verirler. İnsanlar üzerinde akut ya da kronik etkiler oluşturabilirler, akciğer tahrişlerinden kalp sorunlarına hatta kanser riskine kadar etkileri söz konusu olabilir.

Tehlikeli Sınıfta Yer Alan Yağlı Kabloların Geri Dönüşümü

Genellikle telekomünikasyon sektöründe kullanılan yağlı kabloların ayırma işleminden sonra elde edilen plastik ve metallerin yüzeyinde bulunan yağ katran ve gres gibi tehlikeli atık olarak değerlendirilen kısımlardan ayrıştırmak için absorbant maddelerle yağların ve diğer maddelerin yüzeylerden uzaklaştırılması sağlanmaktadır.

Absorbant maddelerle yüzeylerden yağlar uzaklaştırıldıktan sonra metal ve plastikler tehlikeli atık kapsamından çıkmaktadır. Yağ, gres ve katran gibi tehlikeli atıkla kirlenen absorbant madde tehlikeli atık kapsamına girdiğinden dolayı faydalı kullanım ömrünü tamamladıktan sonra lisanslı bir firmaya verilerek bertarafı sağlanmalıdır. 

Metal Geri Dönüşümü

Hurda metal geri dönüşüm endüstrisi çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Miktar olarak en çok geri dönüştürülen metallerin bazıları aşağıdaki gibidir;

Hurda Demir,
Hurda Çelik,
Hurda Bakır,
Hurda Pirinç (Sarı),
Hurda Alüminyum,
Hurda Çinko,
Hurda Paslanmaz Çelik,
Hurda Kurşun vb.
Hurda metaller genel olarak iki ana gruba ayrılırlar; Demirli (ferrous) ve demir dışı (non-ferrous)

Demirli (ferrous) Metaller

Demirli metaller adından da anlaşılacağı gibi demir içeren metallerdir.

Demir ve demir içerikli olan çelik (çelik demirin karbonla düşük oranda yaptığı alaşımdır) elektrik ark ve indüksiyon ocaklarında, bazik oksijen fırınlarında ve entegre tesislerde ergitilerek defalarca farklı şekillerde yeniden kullanılabilir türde metallerdir.

Demir, haddehane gibi birincil işlemeden, yıkım ve söküm işlemi gerçekleştirilen inşaatlarda oluşacak plakalardan, tüplerden, kablolama ve kiriş işlemlerinden, eski otomobillerden ve diğer otomobil atıklarından, hurda gemi ve teknelerden, hurda demiryolu ve vagonlardan, iş makinelerinden, ıskartaya çıkmış arıtma sistemlerinden, mermiden, her çeşit iğnelerden vb. birçok kaynaktan elde edilir.

Demirli metaller manyetiktir ve bir mıknatısın ters kutup çekim özelliği vasıtası ile tespit edilebilirler.

Demirsiz (non-ferrous) Metaller

Demir dışı metaller arasında temel olarak bakır, çinko, kurşun, alüminyum, nikel, pirinç, kalay ve magnezyum yer almaktadır.

Demirli olmayan metaller aynı zamanda değerli metalleri (altın, gümüş paladyum, platin vb.) ve nadir olarak bulunan ekzotik metalleri (tungsten, molibden, nyobidyum, hafniyum, vanadyum, zirkonyum, tellur, arsenik, berilyum, indiyum, lityum, kadmiyum, galyum, germanyum, kobalt, bizmut, seryum, selenyum, tantal, titanyum, civa vb.) içerirler.

Bazı metaller radyoaktif özelliktedirler. Bu özellik doğal olarak kendi yapısı itibari ile mevcut olabilir ya da tükenmiş uranyum gibi askeri uygulamalarda, tıbbi ortamlarda ıskartaya çıkan medikal ekipmanlarda, araştırma laboratuarlarında, nükleer santrallerde oluşan radyoaktif reaksiyonlara maruz kalma neticesinde yan ürün olarak (özellikle hurda nikel), veya duman detektöründe eser miktarda bulunan Amerikyum gibi çeşitli yerlerde ortaya çıkmış olabilir.

Metal hurda sektörü geniş ve karmaşık bir sektördür. Ciddi ölçüde çeşitliliğe sahip, kolayca anlaşılmayan ve çok geniş bir kaynağa sahip hurda metaller, bu sektörde çalışan personel için sağlık ve güvenlik açısından risk oluşturabilecek bir çok işleme tekniğine ihtiyaç duymaktadır.

Metal geri dönüşümü, toplama, sınıflandırma, kırma-kesme-parçalama, taşıma-boşaltma, balyalama, presle sıkıştırma, yeniden kullanım amacı ile tamir etme, ergitme, pişirme, rafinasyon, kimyasalların kullanımı, şekillendirme vb. işlemlerin olduğu birçok adımlı işlemler dizisidir.